İran’da cumhurbaşkanı seçimini, ilk turu da birinci tamamlayan Mesud Pezeşkiyan kazandı. Pezeşkiyan yüzde 53,7 oy alırken, rakibi Celili’nin oy oranı yüzde 44,4 oldu.
İran Cumhurbaşkanlığına seçilen Mesud Pezeşkiyan reformcu olarak biliniyor. Rakibi Said Celili ise aşırı muhafazakar olarak görülüyordu.
Mesud Pezeşkiyan, seçim sonuçlarının kesinleşmesinin ardından X’de (eski adıyla Twitter) sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda,
“Sevgili İran halkı, seçimler sona erdi. Bu birlikteliğimizin başlangıcı. Önümüzdeki zorlu yolu, birliktelik ve güven olmadan aşamayız. Elimi size uzatıyorum ve sizi bu yolda yalnız bırakmayacağıma şerefim üzerine yemin ediyorum” dedi.
İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan’ a daha önce seçime girme izni verilmemişti; İran molla rejimi Mesut Pezeşkiyanın aday olmasına önceki seçimde müsaade etmemişti.
Cumhurbaşkanı seçilenMesud Pezeşkiyan’a ilk yurt dışı davetlerden biri Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev tarafından yapıldı; Aliyev Mesud Pezeşkiyan’ı tebrik ederek Azerbaycan’a davet etti.
İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan Türk kökenli olduğu, evde çocuklarıyla Türkçe konuştuğu belirtilirken, İran’da yoğun bir Türk kökenli nüfusun olduğu da unutulmamalı.
İran’da İkili liderlik Makamı Var
İran’da siyasi liderlik makamına Mesud Pezeşkiyan seçildi ama ülke yönetiminde ağırlık dini liderlik makamına bağlı; dini lider ülkenin en yüksek otoritesidir ve geniş yetkilere sahiptir, ükenin genel politikalarının belirlenmesinde söz sahibidir. Savunma, İstihbarat ve Dışişleri bakanlıklarının yanı sıra Bilim Bakanlığı gibi diğer bakanlıkları da doğrudan seçer; silahlı kuvvetlerin başkomutanı, yargı, medya ve güvenlik kurumları üzerinde denetim yetkisi var ve Cumhurbaşkanını görevden alabilir.
Dini Lider, Uzmanlar Meclisi (Meclis-e Hobregan) tarafından seçilir. Bu meclis, İran halkı tarafından seçilen din alimlerinden oluşur. Dini Lider ömür boyu görev yapar, ancak Uzmanlar Meclisi tarafından görevden alınabilir.
Cumhurbaşkanı ise doğrudan halk oyuyla dört yıllık bir süre için seçilir ve ardışık iki dönemden fazla görev yapamaz; yürütme organının başıdır, hükümeti yönetir. Cumhurbaşkanı ekonomi, sağlık, eğitim gibi iç politikalarla ilgilenir, yasal düzenlemelerin uygulanmasını sağlar. Dış politika ve uluslararası ilişkilerde önemli bir rol oynar, ancak nihai kararlar Dini Lider tarafından onaylanır.
Nitekim İran yeni Cumhurbaşkanı seçim açıklamalarında, dış politika dahil olmak üzere genel politikaları belirleyenin dini lider Hamaney olduğunu ve seçimi kazanması halinde buna uygun hareket edeceğini ve kararlarına uyacağını açıkladı.