27 Aralık 1939 günü gece yarısından sonra Erzincan’da 7.9 büyüklüğünde şiddetli bir deprem meydana gelmiş, bu deprem Sivas ve tokat illerinden de kayıplara sebep olmuştur. Toplam olarak yaklaşık 40 bin vatandaşımız canını kaybetmiş, başta Hükümet binası, tüm kamu binaları olmak üzere binlerce bina yerle bir olmuştur. Yıkıntıların altında kalan vatandaşlarımızın bir kısmı da aşırı soğuklardan donarak hayatlarını kaybetmiştir.
Erzincan depremi ancak ertesi gün Ankara’ya bildirilmiş, o günkü zor şartlar altında Cumhurbaşkanı İsmet İNÖNÜ, güçlükle Erzincan’a ulaşabilmiş ve gördüğü bu acı manzara karşısında karların üzerine diz çökerek: ” Allah’ım bu ne felaket.” diyerek göz yaşlarına hakim olamamıştır. Depremden sağ olarak kurtarılan depremzedeler vagonlarla ılıman iklimin olduğu Akdeniz ve Ege Bölgelerine nakledilmiş, istasyonlarda bekleyen vatandaşlarımız bu aileleri evlerinde misafir etmiştir.
O yıllar 2. Dünya Savaşının başlandığı yıldır, ülkemiz ekonomik, maliye, dış politika, uluslararası siyaset, ithalat ve ihracat konularında zorluklar içindedir. 1.5 milyon genç silah altına alınmıştır.
Erzincan depreminde cezaevi de tamamen yıkılmış buna rağmen hiç bir mahkum firar etmemiş, cezaevinin bahçesinde toplanmışlar, tamamı gönüllü olarak teşkilatlanarak kurtarma çalışmalarına koşmuşlar, o dondurucu soğukta aç sefil bir halde günlerce depremzedeleri kurtarmaya gayret etmişlerdir. Akşam karanlık çökünce de cezaevine geri dönmüşler, yapılan sayımlarda hiç bir mahkumun kaçmadığı görülmüştür. Bu mahkumların olağanüstü fedakarlıklarında dolayı 1940 yılında Adalet Bakanının teklifi ile Hükümet tarafından bu mahkumlara af çıkarılmıştır.
HAKİKATİN ÖLÇÜSÜ İNSANDIR. ÖNEMLİ OLAN HER ŞEYDEN ÖNCE İNSAN OLMAKTIR.
KAYNAK; DR. MUHABBET DOYHAN İSTANBUL AYDIN Ü. TARİH BÖLÜMÜ ÖĞRETİM GÖREVLİSİ