Türkiye’ nin Araştırma-Geliştirme (Ar-Ge) harcaması 2022 yılında 198 milyar 670 milyon TL’ye yükseldi;
Gayrisafi yurt içi Ar-Ge harcamasının GSYH içindeki oranı 2021 yılında %1,40 iken, 2022 yılında %1,32 oldu.
Bu oran 2020 yılında %1,37 idi. (Gayrisafi yurt içi Ar-Ge harcamasının GSYH içindeki oranı) Bu harcamaların yaklaşık %70, finansmanın da %62 ‘sinin özel sektöre ait.
Sektör uzmanları ve ekonomistler ülkelerin kalkınması için özellikle AR-GE, Patent ve Marka çıkarmanın önemine vurgu yapıyor.
Bu oranlar özellikle gelişmiş ülkelerle kıyaslandığında hala düşük olsa da, Türkiye’nin bu alanda gösterdiği artış eğilimi dikkat çekicidir.
Nitekim 2023’te dünyanın en değerli 500 markanın ülkelere göre dağılımına (Brand Directory Global 500)’ na baktığımızda henüz Türkiye’den bir firma yer almamakla birlikte özellikle Turkishtime, iş dünyasının Ar-Ge performansını analiz çalışmalarında bu konuda önemli mesafeler alınmaya çalışıldığı anlaşılıyor.
2023 Yılı Ar-Ge Harcamalarına Göre En Büyük 250 Şirket
Turkishtime, iş dünyasının Ar-Ge performansını analiz eden, 2023 yılı ‘Türkiye Ar-Ge 250’ araştırmasının sonuçlarına göre ‘En Çok AR-GE Harcaması Yapan’, ‘AR-GE Merkezlerinde En Fazla Proje Yürüten’ ve ‘AR-GE Merkezlerinde En Çok Marka Alan’ şirketleri de açıklandı.
Ar-Ge çalışmalarını ve bu alandaki gelişmeleri takip etmek için Ekonomi ve İş Dünyası Portalı Turkishtime’ın 2013 yılında başlattığı, bu yıl 11’incisini gerçekleştirilen “Türkiye Ar-Ge 250 Araştırması”nın sonuçlarına göre Ar-Ge yatırımları ve çalışmalarında yine savunma sanayiinin yükseliş gösterdiği tespit edildi.
500 firmanın 2023 yılında Ar-Ge yatırımlarına toplamda 108 milyar 66 milyon TL bütçe ayırdığını gösteren araştırmanın liderlik koltuğunda 28,2 milyar TL’lik Ar-Ge harcaması ile TUSAŞ Türk Havacılık yer aldı.
TUSAŞ Yine Listenin Başında
Türkiye’nin AR-GE harcamalarında özellikle bilgi teknolojileri, savunma sanayii ve yenilenebilir enerji gibi stratejik sektörler öne çıkıyor. Bu anlamda ilk 50 firmanın 2023 yılındaki Ar-Ge yatırımları toplamının yüzde 65,5’lük bölümünde sanayi savunma firmaları başı çekti.
Bu oran 2022 yılında yüzde 67,3 düzeyindeydi.
TUSAŞ, 2022 yılında 12,5 milyar TL Ar-Ge harcaması ile zirveye oturmuştu. Bu sene ise firmanın Ar-Ge alanında yaptığı 28,2 milyar TL ile geçtiğimiz senenin iki katından daha fazla Ar-Ge harcaması yaptığı dikkat çekiyor.
2021 yılının lideri ASELSAN, geçen sene olduğu gibi bu sene de listenin ikinci sırasındaki yerini korurken firma 2023 yılında Ar-Ge yatırımlarını 19,5 milyar TL düzeyine çıkararak, bu alanda 2022 yılına oranla iki katından fazla bütçe ayırmış oldu.
ASELSAN ayrıca 982 proje ile listede ilk 100’e giren firmalar arasında en çok proje üreten firma oldu.
2022’de 2,2 milyar TL harcama yaparak Ar-Ge listesinin üçüncü sırasında yer alan ROKETSAN, 2023 yılında 4.2 milyar TL Ar-Ge harcaması ile bu yıl dördüncü sıraya geriledi.
TUSAŞ’ı; ASELSAN, Ford, ROKETSAN ve Arçelik takip etti.
Araştırmaya katılan şirketler, Ar-Ge harcamaları, Ar-Ge personel sayısı, Ar-Ge merkezleri, patent, faydalı model, tasarım ve marka tescil gibi konularda bilgi verirken bu bilgiler, Türkiye’nin Ar-Ge alanındaki gelişimini ve rekabet gücünü değerlendirmek için önemli bir gösterge niteliği taşıyor.
Araştırma bir önceki yılın Türkiye ihracat sıralamasındaki ilk 500 firma, Kamuoyunu Aydınlatma Platformu’nda Ar-Ge datalarını açıklayan firmalar ve T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı onaylı Ar-Ge merkezi olan firmalara iletilen anketlere verilen yanıtlar ile hazırlandı.
Firmaların 2023 yılında Ar-Ge harcamaları, 2024 yılı için planlanan Ar-Ge harcamaları, Ar-Ge personel sayısı, 2023 yılında Ar-Ge merkezlerinde alınan; patent sayısı, faydalı model sayısı, tasarım tescil sayısı, marka sayısı araştırmanın temel datalarını oluşturdu.
Türkiye’nin, AR-GE’ye yaptığı yatırımların önemli bir kısmını özel sektörden gelen katkılarla finanse ediliyor. Bu, devletin bu alandaki teşvik ve destekleriyle birleştiğinde, AR-GE’nin Türkiye ekonomisi içinde daha önemli bir rol oynamasına olanak tanımaktadır.
Sonuç olarak hem kişi başına hem de GSYH’ye oranla yapılacak yatırımlar, Türkiye’nin inovasyon kapasitesini artırmada kritik bir rol oynayacaktır.
2023’te en değerli 500 markanın İlk 15 ülkelere göre dağılımı (Brand Directory Global 500)
Interbrand sıralamasındakı dünyanın en değerli 100 markasının toplam marka değeri 3.27 trilyon dolar. Bunun yaklaşık yarısını yani 1.55 trilyon dolarlık kısmını 11 teknoloji markası oluşturuyor. 13 markadan oluşan otomotiv markalarının toplam değeri ise 365 milyar dolar. İlk 100’deki 9 lüks ürün markalarının toplam değeri 168 milyar dolarken, 9 tüketim ürünü markasının toplam değeri ise 97 milyar dolar…
2023’te en değerli 100 marka (Milyar $, Interbrand) sıralamasında ilk 15;
1-Apple 502.7; 2-Microsoft 316.7; 3-Amazon 276.9; 4-Google 260.3; 5-Samsung 91.4; 6-Toyota 64.5; 8-Coca Cola 58; 9-Nike 53.8; 10-BMW 51.2; 11-McDonalds 51; 12-Tesla 49.9; 13-Disney 48.3; 14-Louis Vuitton 46.5; 15-Cisco 3.3
2023’te en değerli 500 markanın İlk 15 ülkelere göre dağılımı (Brand Directory Global 500)
ABD 202- ÇİN 79- JAPONYA 32- FRANSA 31- BRİTANYA 24- ALMANYA 24 – KANADA 15 – HİNDİSTAN 12 -İSVİÇRE 11 -İTALYA 10 – KORE 8 -AVUSTRALYA 7 – İSPANYA 7 – HOLLANDA 5 – İSVEÇ 5