Bazı öğretmen gözlemlerine göre çocukların beslenme çantaları ‘Yoksulluk sınırının altında! Buna gerekçe olarak Türkiye’deki çocukların neredeyse beşte birinin yeterli gıdaya sürekli erişimi olmayan hanelerde yaşadığı ve aile bütçesindeki sıkıntının çocuklarının okul öğünlerine yansıdığı belirtiliyor.
Nitekim Uluslararası Öğrenci Değerlendirme Programı (PISA) 2022 verilerine göre de, Türkiye’deki her beş öğrenciden biri haftada en az bir kere parası olmadığı için okulda yemek yiyemiyor. Üstelik bu yıl, eğitim masrafları aile bütçelerini geçmiş yıllara göre daha da zorluyor. Beslenme çantalarının son bir yılda 2-3’e katladığı ifade ediliyor. Gelişme çağındaki çocuklar için büyük önem taşıyan ve her gün hazırlanması gereken basit bir beslenme çantasının haftalık maliyeti, geçen yılın aylık maliyetine ulaştı.
OECD PISA 2022 sonuçlarına göre 15 yaş grubundaki öğrencilerin yiyecek almaya parası olmadığı için haftada en az bir defa öğün atlama oranının Türkiye’de yüzde 19 olduğu belirlendi. Yani haftada bir gün öğrenciler yemek yiyemiyor!
Çocukların Beslenme Çantaları ‘Yoksulluk Sınırının’ Altında!
https://www.ekonomim.com’daki köşe yazısında İktisatçı Şeref Oğuz, ‘Veliler, beslenme çantası hazırlarken enflasyonun pençesinde çaresiz kalıyor. Sınıfta açlık yüzünden uyuklayan çocuklarımız var ve beslenme çantalarına, gereken gıda maddelerini koyamıyoruz.’ ifadelerini kullandı:
Beslenme çantası neden önemli?
Çocuklar eksik beslenince gelişimleri yarım kalıyor. Derse odaklanamıyor, uyukluyor, vitaminsiz, proteinsiz kalıyorlar. Kantinde her şey pahalı ve ailelerin harçlıkları beslenme çantasını doldurmaya yetmiyor. Eksik beslenen çocuğu zekâ gelişimi de yavaşlıyor, okul performansı düşüyor, gelişemiyor.
Yetersiz protein beyni etkiler mi?
Yetersiz protein alma beyin gelişmesini önler, zekâ geriliği yapar. Nitekim yetersiz beslenme yüzünden ülkenin zekâ düzeyi gerilemeye başladı. Kabul edilebilir zekâ düzeyi olan 90 IQ’nun bir tık altına düştük ve 89’a indik. Nesli tükenmekte olan pandanın zekâ düzeyinin 65 olduğunu unutma…’
‘Çocukların en az dörtte biri okula aç gidiyor’
Eğitimciler çocuklara okullarda çok düşük bir fiyatla veya ücretsiz bir öğün yemek ve içme suyu sağlanmasının önemli olduğunu ifade ediyor. İstanbul Planlama Ajansı’nın verilerine göre, okul çağındaki çocukların en az dörtte birinin okula aç gittiği belirtiliyor.
Kamuoyunda da Millî Eğitim Bakanlığı’nın (MEB) tarafından ‘okullarda bir öğün ücretsiz yemek ‘verilmesi beklentisi var ancak MEB bu talebi ‘kaynak yok’ diyerek ret etti.
Bu duruma Eğitim-Sen, Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği, Türk Tabipler Birliği ve diğer sivil toplum kuruluşlarının yer aldığı İstanbul Okul Yemeği Koalisyonu bir açıklama yaparak tepki gösterdi.
BirGün’ün aktardığına göre, araştırmalar, yetersiz beslenen öğrencilerin dikkat sürelerinin azaldığını ve akademik başarılarının düştüğünü gösteriyor. Veli-Der Yönetim Kurulu Üyesi Aysun Eren, okul yemeği programlarının öğrencilerin okula devamlılığını artırdığını ve ekonomik kriz zamanlarında çocukları okulda tutan sosyal bir destek işlevi gördüğünü vurguladı. Eren, “Çocuklarımızın yetersiz beslenmesi, onların boy kısalığı, zayıflık, zayıf bağışıklık sistemi gibi birçok sağlık problemi yaşamasına neden oluyor,” ifadesini kullandı.
Eğitim Sen İstanbul 1 No’lu Şube Başkanı Barış Uluocak ise, “İyi beslenememiş çocuklar gelişimsel ve akademik olarak büyük kayıplar yaşayacak. Ekonomik sıkıntılar nedeniyle, okul öncesi çocuklara bile ücretsiz yemek verilemiyor,” dedi. Uluocak, çocukların nitelikli besinlere erişiminin eğitimde fırsat eşitliği sağlamada kritik öneme sahip olduğunu belirtiyor.
Okulda Beslenme Yetersizliği Çocukta Stres, Kaygı Doğuruyor
Türkiye Okul Yemeği Koalisyonu üyesi ve insan hakları savunucusu Hacer Foggo ile artigercek.com’da yapılan söyleşide çocukların yetersiz beslenmesi üzerine şu sözler paylaşıldı:
‘Asgari ücretin, emekli maaşın açlık sınırının altında olduğu ve artık dört temel ihtiyaca da tam anlamıyla erişilemeyen sürekli borçlarla ‘idare’ edilen derin yoksulluk dediğimiz bir dönemdeyiz. Bu nedenle de ne asgari ücretle çalışanlar ne de kayıt dışı, günlük güvencesiz çalışan ailelerin çocuklarının düzenli ve sağlıklı beslenmeye erişimleri iyice zorlaştı. Bu da hem evde hem de okulda sağlıklı beslenemeyen çocuğun yetersiz beslenme nedeniyle çeşitli sağlık sorunları ile mücadele etmesine neden oluyor. Çünkü, yeterli besin tüketemeyen çocuklarda hem fiziksel hem de zihinsel gelişimlerini etkileyecek önemli sorunlar ortaya çıkmaya başladı. Ama burada ki en önemli sorunlardan biri de çocuğun iyi olma halinin ortadan kalkarak sürekli stres, kaygı içinde eğitimini sürdürmesi. Sanırım en acısı da bir çocuğun bunu yaşamasına izin vererek, bunu seyrediyor olmak.’
Avrupa Ülkelerinde ücretsiz yemek uygulaması var. Üstelik bu ülkelerde sosyal yardım alanlar veya geliri düşük olan ailelerin çocuklarına ücretsiz yemek veriliyor. Türkiye ise okul öncesi öğrencilerin dışında bu imkanı yaygınlaştırmayı planlıyordu ancak bu yıl da hayata geçirilemedi.
(Bu arada Anaokulu öğrencilerine verilen kahvaltı menüsünde yüksek oranda şeker ve yağ içeren ürünlere de dikkat çekiliyor.)