Pandemi süreci ve sonrasında dünya ticaret iklimindeki değişimlerin ana rotasının tedarik zincirine ilişkin lojistik hizmetlerin başarısına odaklanacağı öngörülüyor. Denizcilik sektörünün önemi bu açıdan bir adım öne çıkıyor..
Çünkü dünya kargo hareketinde yüzde 90 oranında deniz taşımacılığı kullanılıyor. Bu süreç Kovid-19 küresel salgını döneminde daha net şekilde ortaya çıktı. Öyle ki deniz taşımacılığında hem hacim olarak gelişmenin yanında, hem de otonom gemiler, insansız limanlar, Lojistik 4.0, Blockchain teknolojisi ile dijital olarak dönüşüm üzerine yeni yatırımlar yapılıyor.
Buna göre dünyada denizyolunu ve limanları en etkin şekilde organize edip tedarik zincirini koruyan ülkelerin bir adım öne geçebileceğini söyleyebiliriz.
Peki Türkiye’nin dünya deniz taşımacılığındaki yeri ne?..
Filoda 16. Sıradayız
Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı 2019 Raporu’na göre Türk deniz filosunda bin 522 Türk sahipli gemi bulunuyor. 7 milyon 164 bin dedveyt tonu Türk bayraklı olmak üzere Türk sahipli gemi filomuzun büyüklüğü 27 milyon 609 bin dedveyt ton.
Küresel deniz filosundaki toplam payımız yüzde 1.41 iken, dünyada 16. sıradayız.
Türk sahipli gemi filosu açısından dünyada 16. Olan Türkiye’nin, ticaret gemisi sayısı Yunanistan ve hatta Rum Yönetimi’nin gerisinde. Rum Yönetimi’nin gemi sayısı Türkiye’nin gemi sayısının 4 katı. Yunanistan’ın gemi sayısı ise Türkiye’nin gemi sayısının 8 katı.
Türkiye’nin ilk 10 denizci ülke arasında yer alması için daha fazla denizcileşmeye ihtiyacı var.
Limanlarımızın kapasitesi gelişiyor
Son dönemlerde Türk limanları konteyner taşımacılığında atağa geçti, Türkiye 177 limanla Akdeniz’de dördüncü sırada; son 13 yılda limanlarda elleçlenen konteyner miktarı ortalama %9 artış gösterdi. Türk limanları konteyner taşımacılığında ortama %9 artış oranıyla AB’den 3, dünyadan 2 kat fazla büyüdü.
Denizcilik ve limanlarımızın dış ticaret açısından önemini bir de ithalat-ihracat açısından ele alalım: Dış ticarette denizyolunun kullanım oranının yüzde 63 seviyesinde;
181 milyar dolarlık ihracatımızın %60’ı, 109 milyar dolarlık kısmı limanlarımızda elleçlenerek dış pazarlara ulaştırılıyor. Ülkemize ithal edilen ve ülkemizden ihraç edilen hammadde ve malların toplam tonajının %88’i limanlarımızdaki rıhtım, iskele, dolfen, tank, silo, ambar, ardiye, ekipman ve diğer alt ve üst yapı kapasiteleri kullanılarak elleçleniyor.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK)’in 2019 yılı verilerine göre 391 milyar dolarlık Türkiye dış ticaretinin 222 milyar dolarlık kısmı deniz yoluyla gerçekleşti.
Ancak lojistik aktarma depolama ve yük indirme-bindirme faaliyetlerindeki kapasite daha da artırılmalı ve en ucuz ve çevreci taşıma modu olan denizyolunu, diğer taşıma modları ile entegre şekilde çalıştırmalıyız.
Limanların sanayi merkezlerine bağlanıp lojistik performansın artırılması, ülke ekonomisinin rekabet gücünü de yükseltecektir.