Dünya küresel ticaret hacminin pandemi süreci ve sonrası etkilerinin nasıl evrileceği ekonominin önemli bir başlığı olmaya devam edecek gibi gözüküyor. Nitekim Dünya Ekonomik Görünüm Raporu’nda da (WEO-World Economic Outlook) 2020 için Euro Bölgesinde yüzde %7,5; ABD’ de GSMH daralmasının ise % 5.9 olarak öngörülmesi de dünya ticaretine ilişkin kaygıları arttırıyor.
Aynı döneme ilişkin ABD için GSMH daralması % 5.9 olarak öngörülmüş. Japonya için bu oran % 5.2 azalmayı işaret ediyor.
Türkiye’ nin özellikle euro bölgesinde ticaret yaptığı büyük ekonomiler arasında olan Almanya için de beklentiler pek olumlu değil, Dünya Ekonomik Görünüm Raporu’nda Almanya yüzde 7 azalma dikkati çekerken, diğer önemli bir ticari partner olan Rusya’ da GSMH’ nın yüzde 5.5. oranında daralması öngörülüyor. Bu veriler ışığında ticaret savaşları pandemi sonrası daha da şiddetlenebileceği söylenebilir.
Ancak bu süreç pandemi etkisiyle 2020 yılına damga vursa da, aslında dünya ticaret hacmi 2018 yılında yavaşlamaya başladığını gözden uzak tutulmamalı.
Dünya ticaret hacmindeki büyüme 2018 yılından beri yavaşlıyor
Dünya ticaret hacmi 2018 yılında yüzde 3,3’lük büyüme performansıyla belirgin bir yavaşlama gösterdi. Hollanda Merkezi Planlama Bürosu verilerine göre, 2017 yılında yüzde 4,7 büyüyen dünya ticaret hacmi 2018 yılında yüzde 3,3’lük büyüme performansıyla belirgin bir yavaşlama gösterdi. Bununla birlikte, küresel ticaret açısından öncü gösterge niteliğindeki BalticDry kuru yük endeksi Eylül ayından bu yana devamlı geriledi.
Geçen yıla damgasını vuran önemli bir etken de ABD ve Çin arasındaki ticaret savaşlarıydı. Küresel ticaretteki korumacı tedbirler Avrupa’ da özellikle İngiltere’nin AB’den çıkışı (Brexit) kaynaklı belirsizlikler de eklenince ticaret hacmi belirgin bir ivme kaybetti.
CPB World Trade Monitor February 2020 rakamlarına göre bu yıl dünya ticaret hacmi ocak ve şubat aylarında ortalama yüzde 1,5 düştü.
Ticaret savaşlarındaki düşüş taşımacılık ve lojistik sektöründe açık şekilde görülüyor
Dünya genelinde taşımacılık ve lojistik sektörü açısından 2020 ‘nin ilk aylarından beri ticaretteki azalma belirgin şekilde ortaya çıkıyor.
Nitekim 2020 yılı Ocak ayında ticaret hacminin düşmeye başladığını haberi ihracata yönelik yeni siparişlerin kötüleşmesiyle Şubat ayında daha da azaldı. Uluslararası Deniz Ticaret Odası (International Chamber of Shipping) tahminine göre Covid-19 salgını nedeniyle küresel ticarette kullanılan konteynır sayısında 350 binden fazla azalma var. Avrupa Komisyonu’na göre son dört haftada Çin’den yola çıkan konteynır gemilerinde %49 düşüş yaşandı. Küresel nakliye endüstrisi için öngörülen %20-25’lik küçülmenin limanlardaki terminal endüstrisi üzerinde de olumsuz etkileri olacak.
Ticaret savaşları ardından pandemi etkisinin de emtia fiyatlarında düşüş trendini hızlandırdığını ifade eden uzmanlar 2019 yılındaki deflasyonist baskıların devam ettiğini ifade ediyor.