İngiltere’nin başkenti Londra’da, ikonik Tetris oyununun 40. yıl dönümü kutlamaları çerçevesinde Outernet London’daki dev yüksek çözünürlüklü LED ekranlarda özel bir etkinlik gerçekleştirildi.
DEV EKRANDA TETRIS OYNADILAR
Bu etkinlikte katılımcılar, büyük ekrana yansıtılan Tetris oyununu telefonları aracılığıyla oynama fırsatı yakaladı.
TETRIS’IN RUS MUCİDİ PAJITNOV, ABD’DE YAŞIYOR
Moskova’da, 1984 yılında Alexey Pajitnov adlı bir programcı tarafından geliştirilen Tetris, hızla tüm dünyaya yayıldı. Bugün, Pajitnov ABD’nin başkenti Washington’da yaşamaktadır.
40 yıl önce, genç bir Sovyet araştırmacı, alışılmışın dışında bir bilgisayar oyunu tasarladı. 1984’te, Moskova’daki bir bilim akademisinde çalışan Pajitnov, sıkıldığı işinden uzaklaşarak matematiksel yeteneklerini oyun yazımına yönlendirdi. Bu yenilikçi oyunun ilk basit prototipi, Sovyet yapımı “Elektronika 60” bilgisayarında 6 Haziran 1984’te ortaya çıktı.
2011 yılında BBC’nin Witness History (Tarihe Tanıklık) programında konuşan Pajitnov, “İlk prototip ortaya çıktığında herkesin merakı büyüktü, denemek için sabırsızlanıyorlardı” diyerek, “Herkes oyunu denedi ve ben de dahil herkes çok beğendi” ifadelerini kullandı.
Bu basit ama çekici yap-boz oyunu, dünyayı fethetme yolundaki ilk adımlarını atıyordu. Oyunun temeli, klasik pentomino (beş eşleşik kare) oyununa dayanıyordu. Bu tür oyunlarda, çeşitli geometrik şekillerin bir araya getirilerek boşluk bırakmadan bir yüzey oluşturulması gerekiyordu. Tetris de benzer bir mantıkla çalışıyordu; oyuncular, dört kareden (tetramino) oluşan ve yatay olarak düşen geometrik şekillerle, bir köşeden diğerine tam çizgiler oluşturmaya çalışıyorlardı.
GAMEBOY DÖNEMİ
Bir İngiliz yazılım geliştiricisi, oyuna Macaristan’da rastladı ve Rus hükümetiyle dağıtım hakları için müzakerelere başladı. Çok geçmeden, Tetris Avrupa ve ABD’de evlerde oynanmaya başlandı. Ancak, 1980’lerin sonlarına doğru endüstride büyük bir değişim yaşandı: Gameboy gibi taşınabilir oyun konsolları piyasaya sürüldü.
BBC Türkçe’nin haberine göre, 1989’da Henk Rogers adlı Amerikalı yazılımcı, bu Sovyet oyununun geniş bir pazar potansiyeline sahip olduğunu fark ettiğinde bir Japon şirketi için çalışıyordu. O dönemde, oyunun büyük bilgisayarlardan taşınabilir cihazlara geçişine karar verdi; fakat bunu gerçekleştirmek için Pajitnov’dan dağıtım haklarını almak gerekiyordu.
TETRIS’IN MUCİDİ İLE TANIŞTI
Rogers, Tetris’in yaratıcısını bulmak için Moskova’ya gitti. Bu dönemde, Soğuk Savaş sonrası Sovyetler Birliği ve Batı arasındaki ilişkilerde bir iyileşme yaşanıyordu. Yanında yeni bir video kamera getiren Rogers, bu keşif yolculuğunun heyecanını yaşamak için yola çıktı. 2011’de BBC Witness History’ye “Yeni bir kamera almıştım, bu çok heyecan vericiydi. Olan biteni belgeleme ve keyfini çıkarma amacındaydım” şeklinde konuştu.
Rogers, Sovyetler Birliği’nde yazılım ve donanım ithalatı yapan Elektronorgtechnica (Elorg) bürosunu bulmaya çalışıyordu. Bu süreçte, kendisine bir çevirmen de eşlik etti. Çevirmenin Rogers’ı “Elorg” ofisine götürmesine rağmen, içeri girmeyi reddetti; çünkü davet edilmemişti.
Cesaretini toplayarak tek başına içeri giren Rogers, Tetris’in haklarını satın almak istediğini belirtmeyi başardı. Ancak bu durum binada büyük bir karmaşaya yol açtı. Rogers, “Bir karınca yuvasını sopayla karıştırmak gibiydi” diyerek yaşananları ifade etti. Alexey Pajitnov ile birlikte sekiz diğer kişiyle tanıştırıldı. Rogers’a göre, aralarında “KGB ajanları ve kim bilir kimlerin” bulunduğu bir grup vardı.
SAATLERCE SORGULADILAR
Pajitnov, 2011 yılında BBC’ye verdiği röportajda, “Daha önce iş insanlarıyla tanıştım ama onlardan hiç hoşlanmamıştım. Onlar bana dolandırıcılara benziyordu. Ancak Henk beni çok etkiledi, çünkü oyunun özünü ve oyunculuğun temelini gerçekten anlamıştı,” ifadelerini kullandı.
Bir hafta süren müzakerelerin ardından, Rogers ve Pajitnov arasında bir sözleşme imzalandı. Bu anlaşma, Pajitnov’a Tetris’in yurtdışındaki satışlarından daha önce hiç görülmemiş bir biçimde kişisel pay almasını garanti ediyordu. Rogers, “Onlar çok şaşırmıştı” diyerek, “Bir sözleşmede zamanında ödeme yapmadığımda ödeyeceğim ceza gibi maddeleri görmemişlerdi. Bu, onları ikna etti” diye ekledi.
Pajitnov, “Benim içeriden aldığım bilgilere göre, o zamandan beri bu sözleşme, diğer tüm sözleşmeler için bir örnek olarak kullanıldı” dedi.
TETRIS NEDEN BU KADAR İLGİ GÖRDÜ
Rogers, Tetris’in muazzam bir ilgi görmesinin nedenini, kendine özgü oyun deneyimiyle açıklıyor. Şiddet ve yok etme temalı birçok bilgisayar oyununun aksine, Tetris oyunculara inşa etme ve yaratma fırsatı sunuyor. Rogers’a göre, bu durum insan beynindeki temel haz merkezlerine hitap ettiği için daha çekici bir etkinlik: “İnsanlar bir şeyler inşa etmek ister ve bunu yaptıktan sonra gerçekten daha iyi hissederler.”
Günümüzde Tetris, oyun tarihinin önemli bir parçasını oluşturuyor. En ölçülü tahminlere göre, en az bir milyar insan hayatları boyunca en az bir kez, düşen renkli şekilleri düzgün bir çizgi oluşturacak şekilde bir araya getirmeye çalıştı.
İlk yıllarda Pajitnov için telif hakkını almak zor olsa da, 1990’ların ortalarında ABD’ye taşındığında ücretlerini almaya başladı ve Rogers ile birlikte bir şirket kurdu. Bugün Pajitnov, Washington D.C.’de yaşamaktadır ve bilgisayar oyunları dünyasının en zengin ve tanınmış figürlerinden biri olarak öne çıkmaktadır.
