BM Çevre Programı’nın 2024 Gıda İsrafı Endeksi Raporu yayınlandı. Rapora göre 2022 yılında 1,05 milyar ton gıda israfa gitmiş durumda. (Ancak tahminler bundan çok daha fazla olduğu şeklinde).
Bu, BM Gıda ve Tarım Örgütü’nün (FAO) tahminlerine göre, dünya genelinde gıdanın yaklaşık yüzde 13’ünün hasattan perakendeye kadar tedarik zincirinin çeşitli aşamalarında kaybolduğunu gösteriyor.
BM Çevre Programı’nın (UNEP) 2024 Gıda İsrafı Endeksi Raporuna göre ortalama olarak yılda kişi başı 79 kilo gıda israf ediliyor. Raporun yazarları bunun, dünyada açlıktan etkilenen herkes için her gün 1,3 öğün yemeğe eşdeğer olduğunun altını çiziyor.
Bir Yanda Açlık Diğer Yanda Gıda İsrafı!
Dünya genelinde en çok çöpe atılan gıda ekmek. Rapor, ekmeğin günlük beslenmenin temel unsurlarından biri olmasına rağmen, her yıl milyarlarca ekmeğin israf edildiğini ortaya koyuyor.
Raporda ayrıca, gıda israfının çevresel ve ekonomik etkilerine de dikkat çekiliyor ve israfın azaltılması için hükümetlerin, işletmelerin ve bireylerin daha bilinçli hareket etmeleri gerektiği vurgulanıyor. UNEP, sürdürülebilir gıda tüketimi ve üretimi için küresel iş birliğinin önemini bir kez daha hatırlatıyor.
Raporda, dünyada 3,1 milyar kişinin de sağlıklı beslenmeye erişimi olmadığı, kaybolan ve israf edilen gıdaların her yıl yaklaşık 1,26 milyar kişinin sağlıklı beslenmesi için yeterli olacağı tahminine yer veriliyor.
Dünya nüfusunun neredeyse yüzde 10’u açlık sorunu yaşıyor!
Birleşmiş Milletler ve Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) ve Dünya Gıda Programı (WFP) yayımladığı ‘2022 küresel açlık raporuna’ göre, dünya genelinde açlıkla karşı karşıya olanların sayısı son bir yılda 46 milyon artarak 828 milyona çıktı. Bu da 2021’de dünya nüfusunun neredeyse yüzde 10’unun açlık sorunu yaşadığı anlamına geliyor. Raporda, “Dünya, 2030 yılına kadar açlığı, gıda güvensizliğini ve yetersiz beslenmeyi sona erdirme hedefinden giderek uzaklaşıyor” denildi.
Gıda israfı küresel bir trajedidir
“Gıda israfı küresel bir trajedidir. Bugün dünya çapında gıda israfı nedeniyle milyonlarca kişi aç kalacak” diyen UNEP İcra Direktörü Inger Andersen, süregelen bu sorunun yalnızca küresel ekonomiyi etkilemekle kalmayıp aynı zamanda iklim değişikliğini, biyolojik çeşitlilik kaybını ve kirliliği daha da kötüleştirdiğini açıkladı.
Dünyadaki gıda israfının büyük bir kısmından -yılda çöpe atılan 1 milyar ton gıdanın yaklaşık yüzde 60’ından- haneler sorumlu tutuluyor. Ancak ticari gıda sistemleri de buna önemli bir katkı sağlıyor: Mevcut son verilere göre 2022’de, gıda hizmetleri atıkların yüzde 28’ini, perakende ise yaklaşık yüzde 12’sini oluşturdu.
‘Gıda İsrafı’ Atmosfere Sera Gazı Salan 3. Ülke!
Wrap adlı sivil toplum kuruluşuyla gerçekleştirdiği araştırmaya göre dünya genelinde israf edilen gıdanın toplamı yaklaşık 40 tonluk 23 milyon kamyon dolusu yiyeceğe karşılık geliyor. Uzmanlar, “Bu kadar kamyonun uzunluğu dünyanın çevresinin yedi katı” diyor. BM’nin Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri gıda israfının 2030’a kadar yarı yarıya azaltılmasını öngörüyor. Wrap’ten Richard Swannell “Küresel sera gazı emisyonlarının yüzde 8-10’u, israf edilen gıdalardan kaynaklanıyor. Yani gıda israfını bir ülke gibi düşünürsek, gıda israfı atmosfere en fazla sera gazı salan üçüncü ülke olacaktı” dedi.
Gıda İsrafı En Çok ‘Değersizlik’ Algısından Kaynaklanıyor!
Gıda israfı o toplumda en çok tüketilen ve fiyatı en düşük gıdalardan yapılıyor. Çin pirinci, Türkiye ekmeği, Amerika hamburgeri çöpe atıyor. Değersizlik algısı gıdaları çöpe götürüyor.