Büyün yurtta uygulanmaya başlanan Tam Kapanma, zincir marketler için de tam bir fırsat günlerine dönüştü.
13 Nisan 2021 tarihli Cumhurbaşkanlığı Kabinesi toplantısında alınan kararlar doğrultusunda önce 14.04.2021 tarih ve 6638 sayılı, akabinde de 26.04.2021 tarihlerinde İçişleri Bakanlığı’nca yayınlanan genelgelerde: “Sokağa çıkma kısıtlamasının olduğu günlerde bakkal, market, manav, kasap, kuruyemişçi ve tatlıcılar 10.00-17.00 saatleri arasında faaliyet gösterebilecek” denmesine rağmen zincir marketler bunu fırsata çevirerek anılan gıda ürünlerinin dışında da birçok ürünü satışa sunmaktalar.
Gıda maddeleri satın almak bahanesiyle bu marketlere giden vatandaşlar buralarda manifaturadan konfeksiyona, beyaz eşyadan kırtasiyeye, ayakkabıdan zücaciye, elektronik eşyaya kadar birçok ürünü de alabilme şansına sahipler.
Bu durumun özellikle pandemiden en olumsuz etkilenen yerel ve küçük esnafı çok zor duruma düşürdüğünü belirten oda temsilcileri kolları sıvadılar. Meslek Odalarının girişimleriyle bazı illerin İl Hıfzısıhha kurulları, zincir marketlerde gıda dışı ürünlerden dolayı oluşan yığılmaları önlemek adına, kapanma günlerinde buralarda gıda dışı ürün satışlarının engellenmesi yönünde kararlar alırlarken uygulamanın bütün yurda yayılması bekleniyor.
Özellikle Kocaeli, Mersin, Kayseri ve Karaman’daki meslek odaları ve Valiliklerin bu konuda uygulamaları harekete geçirmesi esnafın yüzünü biraz olsun güldürürken aynı zamanda bunun genelgelerin de gereği olan uygulamalar olduğu belirtildi.
Mersin Ticaret ve Sanayi Odası (MTSO) Yönetim Kurulu Başkanı Ayhan Kızıltan, elde ettikleri imtiyazla sattıkları gıda dışı ürün çeşidini her geçen gün artırıp güçlerine güç katan zincir marketlere karşı yürüttükleri mücadelede sonuç alınmaya başlandığını söyledi. Kızıltan sözlerini şöyle sürdürdü:
“Zincir marketler kendilerine sağlanan imtiyazlarla güçlerini artırmışlardır, Genelgeye rağmen gıda dışı satışlarla bu firmaların manifaturacılığı, konfeksiyonculuğu, beyaz eşyayı, kırtasiyeciliği, ayakkabıcılığı, zücaciye, elektronik satıcılarının tamamını bitireceği açıktır. Sermaye gücü elde edenlerin piyasayı boğmasının anlamı yoktur. Zincir marketlere son derece yüksek iltimas tanınarak özellikle pandemide sokağa çıkma yasağı döneminde korkunç cirolara ulaşmışlardır.
Bu marketlerin asıl açılış amaçları gıda üzerineyken her türlü ürünü satabiliyorlar. Bu kadar çok imtiyaz vermek doğru mu? Türkiye’yi yönetenlerin bunu düşünmesi gerekiyor. Çarşıda dolaştım birçok konfeksiyoncu var. Bunlar hafta sonu kapandı. Şimdi tam kapanmada da 17 gün kapanacak ama zincir marketler konfeksiyon satmayı, beyaz eşya satmayı, ayakkabı satmayı sürdürecek. 17 gün boyunca gıda dışı ihtiyacımız olan her şeyi alma fırsatı bulacağız. Kapanma sona erdiğinde tüm ihtiyaçlarımızı karşıladığımız için çarşı pazarda alışveriş yapmamıza gerek kalmayacak. Bayram da bitmiş olacak. İşte bu konuyu uzun süredir gündemde tutuyorduk. Artık o kadar çok yerde dillendirdik, basında yer aldık ki en son TOBB Başkanımız Sayın Rifat Hisarcıklıoğlu ile yaptığımız Akdeniz Bölgesi Oda ve Borsa Başkanları Toplantısında ilk gündem maddesi haline geldi. Sayın Başkanımız Rifat Hisarcıklıoğlu Kayseri ve Karaman İl Umumi Hıfzıssıhha Kurullarında bu konuda karar alındığını bildirdi. Bu kararların hükümet tarafından alınmasına ihtiyaç olmadığını gördük. İl Umumi Hıfzıssıhha Kurulları da alabiliyormuş. Örneğin Karaman İl Umumi Hıfzıssıhha Kurulu kararı şöyle:
1- İlimizde hafta sonları uygulanan sokağa çıkma kısıtlamasında ayakkabı, kırtasiye, züccaciye, hırdavat ve giyecek satışı yapan işletmeler kapalı olup; haksız rekabetin önlenmesi amacıyla hafta sonu açık olan marketlerin bu reyonlarının veya bunların bulunduğu katların 17.04.2021 tarihinden itibaren satışa kapatılmasını,
2-Hafta sonu açık olan marketlerde; vergi denetmenleri ve İl Salgın Denetim Merkezi ekipleri tarafından yapılacak denetimlerde ayakkabı, kırtasiye, züccaciye, hırdavat ve giyecek satışının yapıldığının tespit edilmesi halinde Umumi Hıfzıssıhha Kanununun ilgili maddeleri gereğince idari işlem tesis edilmesine, oy birliği ile karar verilmiştir.
Kayseri’nin de bir kararı var yaklaşık aynı şekilde. Orada da şöyle diyor:
İlimizde hafta sonları uygulanan sokağa çıkma kısıtlamaları kapsamında ayakkabı, kırtasiye, züccaciye, hırdavat ve giyecek satışı yapan işletmeler, İl Hıfzıssıhha Kurulu Kararlarımız doğrultusunda kapalı olduğundan; müşteri yoğunluğunun düşürülerek bulaş riskinin azaltılması amacıyla hafta sonu açık olan marketlerin ayakkabı, kırtasiye, züccaciye, hırdavat ve giyecek satışı yapan reyonlarının veya bunların bulunduğu katların 23.04.2021 tarihinden itibaren sokağa çıkma kısıtlaması olan günlerde ve hafta sonları satışa kapatılmasına,
Yukarıda alınan kararlara uymayanlar hakkında Umumi Hıfzıssıhha Kanununun 282’nci maddesi gereğince idari para cezası verilmesi başta olmak üzere aykırılığın durumuna göre Kanun’un ilgili maddeleri gereğince işlem yapılmasına, konusu suç teşkil eden davranışlara ilişkin ise Türk Ceza Kanununun 195’inci maddesi kapsamında gerekli adli işlem başlatılmasına, oy birliği ile karar verilmiştir.”
“İşletmelerimizin haykırışı yerini buldu”
Konuyu Mersin Valisi Ali İhsan Su ile de görüştüğünü belirten Başkan Kızıltan, kendisinin Ankara’da olduğunu ve dönüşünde hemen ilgileneceğini bildirdiğini söyledi. Kelebek etkisiyle bu sonucun yurt geneline yayılacağına işaret eden Kızıltan, “Ancak tek tek tüm İl Umumi Hıfzıssıhha Kurullarını çalıştırmaya gerek yok. İçişleri Bakanlığı bir genelge yayınlayıp içine beyaz eşya ve kırtasiyeyi de dâhil edip gıda dışı satışı engellemeli. Sonrası için de uygulanması gereken bir durum” değerlendirmesini yaptı.
